Bạn đang xem: Cách tính lịch âm
Chúng ta cùng tò mò một số vấn đề về Âm định kỳ nói phổ biến và Âm lịch việt nam nói riêng.1. Cơ sở tính toán lịch Việt NamÂm lịch nước ta là một nhiều loại lịch thiên văn, được đo lường và thống kê dựa trên sự vận động của mặt trời, Trái đất cùng Mặt trăng. Vì dựa vào cả hai yếu tố khía cạnh trời và Mặt trăng nên tuy vậy gọi là Âm lịch tuy nhiên lịch việt nam không nên là định kỳ thuần âm nhưng mà là Âm Dương lịch.1.1. Ngày Âm lịchNgày âm định kỳ gồm bao gồm 12 giờ, kia là các giờ: Tý (23h - 1h), Sửu (1h - 3h), dần (3h - 5h), Mão (5h - 7h), Thìn (7h - 9h), ganh (9h - 11h), Ngọ (11h - 13h), mùi (13h - 15h), Thân (15h - 17h), Dậu (17h - 19h), Tuất (19h - 21h), Hợi (21h - 23h).Như vậy, độ lâu năm của ngày Âm lịch bằng với độ nhiều năm của ngày Dương lịch, tức đều kéo dài 24 giờ đồng hồ. Mặc dù nhiên, ngày Âm lịch bắt đầu và dứt sớm hơn ngày Dương lịch 1 giờ. Vậy thể, ngày Dương lịch bắt đầu từ 0 giờ cho 24 giờ, còn ngày Âm lịch bước đầu từ đầu tiếng Tý đến khi kết thúc giờ Hợi (tức từ 23 giờ ngày hôm trước đến 23 giờ đồng hồ hôm sau).1.2. Tháng Âm lịch và năm Âm lịchTháng Âm định kỳ là khoảng cách giữa hai điểm Sóc sau đó nhau.Sóc là thời khắc hội diện, lúc Trái đất, phương diện trăng với Mặt trời nằm trong một đường thẳng cùng Mặt trăng nằm giữa Trái đất cùng Mặt trời.Chu kỳ của điểm Sóc là khoảng 29,5 ngày. Ngày đựng điểm Sóc được gọi là ngày Sóc, và sẽ là mồng 1, ngày bắt đầu của tháng Âm lịch.Nếu nhị điểm Sóc tiếp đến cách nhau 29 ngày thì tháng chính là tháng thiếu; còn giải pháp nhau 30 ngày thì chính là tháng đủ.
Xem thêm: Hướng Dẫn Nhanh Cách Đồng Bộ Dữ Liệu Máy Tính Và Google Drive Với Máy Tính
1.3 Trung khí cùng Tiết khíNgười xưa phân tách vòng Hoàng đạo (tức tiến trình Trái đất xoay quanh Mặt trời mà người xưa chỉ ra rằng Mặt trời xoay quanh Trái đất) thành 12 phần đều bằng nhau gọi là 12 Cung Hoàng đạo và biện pháp rằng phương diện trời cứ đi vào nửa Cung Hoàng đạo thì gồm một ngày tiết tương ứng. Thời gian Mặt trời bước đầu đi vào Cung Hoàng đạo điện thoại tư vấn là Trung khí, còn thời điểm Mặt trời tới giữa Cung Hoàng đạo gọi là ngày tiết khí. Vì thế có tất cả 12 Trung khí và 12 ngày tiết khí, gọi chung là 24 tiết khí.24 huyết khí trong thời điểm gồm: Lập xuân, Vũ Thủy, khiếp trập, Xuân phân, Thanh minh, ly vũ, Lập hạ, tiểu mãn, có chủng, Hạ chí, tè thử, Đại thử, Lập thu, Xử thử, Bạch lộ, Thu phân, Hàn lộ, Sương giáng, Lập đông, tè tuyết, Đại tuyết, Đông chí, đái hàn, Đại hàn(*).Trong 24 ngày tiết khí thì 12 Trung khí quan trọng dùng để tính lịch, còn 12 ngày tiết khí cơ chỉ đánh dấu thêm thời tiết, mùa vụ trong năm. 12 Trung khí tính từ bỏ Đông chí (khoảng 21/12 Dương lịch) của năm này cho Đông chí năm tiếp theo vừa vặn vẹo một vòng quay của Trái khu đất quanh phương diện trời.Để tính ngày tháng Âm lịch cho 1 năm ngẫu nhiên người ta cần khẳng định những ngày nào trong những năm chứa những thời điểm Sóc và những thời điểm Trung khí vào năm. Một khi đang tính được ngày Sóc sẽ hiểu rằng ngày bắt đầu và chấm dứt của một tháng Âm lịch cùng khi đang biết ngày bắt đầu/kết thúc các tháng, tín đồ ta rất có thể xác định tên những tháng trong năm.Cụ thể: tín đồ ta tính khoảng cách giữa 2 điểm Sóc ngay trước ngày Đông Chí đầu tiên và điểm Sóc ngay trước thời điểm ngày Đông Chí thiết bị hai. Nếu khoảng cách này bên dưới 365 ngày thì năm Âm lịch đó gồm 12 tháng, và đông đảo tháng đó mang tên là: tháng Một (11), tháng Chạp (12), mon Giêng (1), tháng hai (2), tháng cha (3), tháng bốn (4), tháng Năm (5), mon Sáu (6), mon Bảy (7), tháng Tám (8), tháng Chín (9), tháng Mười (10).Ngược lại, nếu khoảng cách giữa nhì Sóc này bên trên 365 ngày thì năm Âm kế hoạch đó có 13 tháng cùng là năm nhuận, vấn đề cần là tìm kiếm xem đâu là tháng nhuận.1.4 lý do Âm lịch gồm tháng nhuận với năm nhuận?Chúng ta biết, với Dương lịch, một năm sẽ sở hữu được 365 hoặc 366 ngày (đối cùng với năm nhuận). Trong lúc đó Âm lịch lại khác, chu kỳ quay của khía cạnh trăng xung quanh Trái đất chỉ với 29,53 ngày nên 1 năm Âm định kỳ chỉ có 354 ngày, so với năm Dương lịch ngắn thêm 11 ngày. Do vậy, cứ sau 3 năm đã chênh lệch đến 33 ngày, tức là chênh nhau rộng 1 tháng. Do thời tiết chuyển đổi theo Dương lịch nhưng mà mùa vụ lại tính theo Âm lịch phải để tương xứng giữa thời tiết với mùa vụ, cứ 3 năm Âm định kỳ sẽ có 1 tháng nhuận. Song cho dù thực hiện 3 năm nhuận 1 mon thì năm Âm kế hoạch vẫn sẽ chậm chạp hơn năm Dương lịch do 3 ngày còn dư. Bạn ta tương khắc phục tình trạng trên bằng cách cứ 19 năm lại có một lần cách hai năm thêm một tháng nhuận, có nghĩa là cứ 19 năm thì có 7 năm nhuận, với 7 năm này được quy ước vào các năm lắp thêm 3, 6, 9, 11, 14, 17, 19 của chu kỳ 19 năm.Vì vậy, ý muốn biết năm Âm lịch tất cả tháng nhuận giỏi không, chỉ việc lấy năm Dương lịch khớp ứng chia mang đến 19, nếu phân tách hết hoặc có các số dư là 3, 6, 9, 11, 14, 17 thì năm đó sẽ sở hữu được tháng nhuận.Ví dụ:Xem năm Canh Tý 2020: ta rước 2020 phân tách 19 được 106 dư 6, bởi vậy năm Canh Tý 2020 là năm nhuận (có 1 mon nhuận).1.5 xác định tháng nhuậnNhư trên sẽ biết, 12 Trung khí tính tự Đông chí của năm này cho Đông chí năm tiếp theo vừa vặn vẹo một vòng quay của Trái đất quanh khía cạnh trời.Người xưa đối chiếu 12 tháng Âm định kỳ với 12 Trung khí khiến cho năm Âm lịch không trở nên lệch với tiết trời khí hậu. Nếu trong tầm giữa hai Đông chí chỉ gồm 12 điểm Sóc tương ứng với 12 tháng Âm (tức từng tháng đầy đủ chứa một Trung khí) thì năm đó không có tháng nhuận. Còn nếu trong khoảng thời gian này còn có 13 điểm Sóc thì sẽ lộ diện một tháng Âm kế hoạch dư ra không khớp ứng với Trung khí nào. Tháng này sẽ là tháng nhuận.Như vậy tính các điểm Sóc người ta biết được các ngày trong tháng, nhưng mà để biết tháng chính là tháng mấy thì đề xuất tính thêm những Trung khí để biết bao gồm tháng nhuận những năm hay không. Bên cạnh đó tháng Một (11) Âm luôn luôn chứa Trung khí có tên là Đông chí, đây là cơ sở để gọi tên những tháng khác.Tổng quát tháo lại, 1 năm Âm lịch bao gồm 12 tháng, mỗi tháng số đông chứa một Trung khí, sẽ là năm thường. Năm Âm lịch tất cả 13 tháng, trong các số ấy có tháng không đựng Trung khí nào, sẽ là năm nhuận. Trong thời gian nhuận, tháng không tồn tại Trung khí là tháng nhuận, mon này mang tên trùng với thương hiệu tháng trước nó và thêm chữ “nhuận”. Nếu trong thời hạn nhuận bao gồm hai tháng không có Trung khí thì tháng đầu tiên sau Đông chí là tháng nhuận.2. Điểm không giống nhau giữa lịch nước ta và kế hoạch Trung QuốcQuy tắc tính lịch Âm Dương của Việt Nam, china và các nước Á Đông khác hầu hết giống nhau, thống độc nhất vô nhị với các quy tắc vị Đài Thiên văn Tử Kim Sơn ra mắt 1984, chỉ không giống nhau ở múi giờ tham chiếu. Gắng thể, vn sử dụng múi giời GMT + 7, kinh đường pháp định 105 độ Đông, còn trung hoa sử dụng múi giờ đồng hồ GMT + 8, kinh tuyến đường pháp định 120 độ Đông.Sự khác biệt về múi giờ rất có thể dẫn đến sự không giống nhau về điểm Sóc, mon nhuận, ngày Tết tuyệt ngày gửi tiết giữa lịch hai nước . Một vài nhà nghiên cứu và phân tích cho biết, sau mỗi 23 năm sẽ sở hữu sự biệt lập giữa hai bộ lịch vn và Trung Quốc, tiêu biểu nhất là năm 1984, năm đó Tết Nguyên đán của việt nam đến trước đầu năm mới Nguyên đán của china cả 1 tháng.Nguyên vị là: Điểm Đông chí năm 1984 xảy ra lức 23 tiếng 23’ ngày 21 mon 12 gìờ Việt Nam, lúc chính là 0 tiếng 23’ ngày 22 tháng 12 giờ trung hoa . Thân hai điểm Đông chí năm 1984 và 1985 theo lịch nước ta chỉ gồm 12 điểm Sóc, tức không tồn tại tháng nhuận, còn vì lý do lệch một ngày nhưng giữa nhị điển Đông chí theo lịch trung quốc lại tất cả 13 điểm Sóc, tức năm đó có tháng nhuận (nhuận mon 10) cần Tết Nguyên đán trung quốc đến muộn rộng 1 tháng.Ngô Văn Xuân(*) tín đồ xưa đặt bài thơ về huyết khí 4 mùa để dễ dàng nhớ như sau:Xuân Vũ gớm Xuân Thanh ly thiênHạ Mãn với Hạ thử tương liênThu Xử Lộ Thu Hàn Sương giángĐông Tuyết Tuyết Đông đái Đại hàn.
